Khám phá ngày Tết thiếu nhi Kodomo no Hi tại Nhật Bản

Giống như Việt Nam, Nhật Bản cũng có ngày dành cho thiếu nhi. Tết thiếu nhi Nhật Bản được gọi là こどもの日 – Kodomo no Hi, ngày lễ này mang ý nghĩa cầu chúc cho tất cả trẻ em luôn được khỏe mạnh và hạnh phúc. Mỗi quốc gia có phong tục đặc trưng riêng nên mỗi ngày lễ cũng sẽ có nét độc đáo riêng biệt. Hãy cùng chuyển tiền Smiles tìm hiểu xem ngày lễ này của Nhật Bản có nguồn gốc như thế nào và những hoạt động thú vị gì được diễn ra nha.

Mục lục

1. Nguồn gốc của ngày tết thiếu nhi Nhật Bản

Vào ngày 5/5 hằng năm, các quốc gia khác ở Châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, HongKong gọi chung đây là tết Đoan Ngọ (Tết giết sâu bọ).

Còn ở Nhật Bản ngày này được biết đến với tên gọi là Tango no sekku (端午の節句). Vào thời của Kamakura (1185-1333), các gia đình Samurai sẽ treo những lá cờ (Nobori), mũ giáp (Kabuto) hay những vũ khí chiến đấu trước nhà. Người dân thì thay thế bằng hình nộm giấy của nhân vật lịch sử như anh hùng Benkei, Yoshitsune dũng mãnh với mong muốn cầu sự che chở, bảo vệ mọi người trong gia đình khỏi những tại họa, bệnh tật. 

Tuy nhiên, từ sau chiến tranh thế giới thứ hai (năm 1948), ngày Tango no Sekku được chính thức đặt tên là “ Kodomo no Hi” với ý nghĩa tốt đẹp dành cho các bé trai và bé gái lớn lên mạnh khỏe và sống trong hạnh phúc.

Tết thiếu nhi ngày nay vốn từng là ngày dành riêng của các bé trai

Thực ra tết thiếu nhi ngày nay vốn từng là ngày của các bé trai (cũng có tên là Tiệc Trưởng thành (Feast of Banners)), nhằm cầu chúc cho các bé trai mau chóng trưởng thành và nhìn nhận cha mình.

Nhưng từ năm 1948, Chính phủ Nhật đã đổi thành tết thiếu nhi với mong muốn tất cả các bạn nhỏ đều có nhiều niềm vui, bình an, hạnh phúc, đồng thời cũng tránh sự phân biệt giới tính giữa nam và nữ tại Nhật Bản. 

2. Biểu tượng của ngày tết thiếu nhi Kodomo no Hi

Cờ cá chép Koinobori (鯉幟)

Vào ngày tết thiếu nhi, những lồng đèn, cờ cá chép Koinobori sẽ được treo ngoài trời, đu đưa theo gió. Khi gió nổi lên, không khí tràn vào đầy miệng cá, bạn sẽ thấy chúng như đang bơi lội trong không trung. Sở dĩ lựa chọn hình ảnh cá chép bởi vì trong thần thoại Trung Quốc có sự tích về hình ảnh cá chép bơi ngược dòng trở thành một con rồng. Vì thế, mọi người tin rằng cờ cá chép mang lại may mắn cho sự phát triển của trẻ em, giống như việc cá chép bơi lên thượng nguồn dòng nước, vượt qua thác cao thể hiện cho sức mạnh và năng lượng to lớn.

Trong một số gia đình, lồng đèn cá chép được treo tượng trưng cho mỗi thành viên:
– Cá chép màu đen biểu hiện cho mặt nước mùa đông tĩnh lặng. Vì nước là nơi bắt nguồn của mọi sự sống và màu này tượng trưng cho người cha với tính cách trầm tĩnh, kiên nhẫn được biết tới là “magoi” (真鯉), 
– Cá chép màu đỏ gắn liền cho màu lửa vào mùa hạ. Màu này tượng trưng cho người mẹ (higoi, 緋鯉). Mùa hạ là mùa sinh sôi nảy nở của muôn loài và lửa làm cho vạn vật sinh trưởng dồi dào, cũng là biểu hiện cho trí tuệ.
– Cá chép màu xanh là màu của cây cỏ mùa xuân đâm chồi nảy lộc, biểu hiện cho sự phát triển của trẻ em.

Ngày nay, đèn lồng cá chép đã có nhiều màu sặc sỡ hơn như: màu cam, vàng, xanh dương, nâu,… Không khí lễ hội vào dịp tết thiếu nhi tại Nhật Bản cũng trở nên sinh động hơn. Khi những chiếc đèn lồng cá chép tung bay trong gió, ta càng cảm nhận rõ nét đẹp hòa quyện trong thiên nhiên đất trời, nét đẹp văn hóa, truyền thống tại nơi đây.

Lá Shobu (菖蒲)

Lá của loại cây xương bồ Shobu (菖蒲) có hương thơm đậm, nhiều công dụng. Hình dáng của nó vô cùng đặc biệt. Nhìn thoáng qua bạn sẽ thấy nó tựa như một thanh gươm, hơn nữa Shobu (菖蒲) đồng âm với Shobu (尚武) có nghĩa đề cao tinh thần thượng võ.

Ngoài việc dùng làm nước tắm tốt cho sức khỏe thì cây Shobu là cây mà ngày xưa tổ tiên người Nhật dùng làm thuốc, trừ tà. Vào ngày tết thiếu nhi, trẻ em Nhật Bản sẽ được tắm với nước đun từ loại cây này với ngụ ý cha mẹ muốn con trẻ lớn lên mạnh mẽ, biết đấu tranh chống lại cái ác, bảo vệ chính nghĩa để đạt được thành công.

Bánh Kashiwa Mochi (柏餅) và Chimaki (粽)

Trong dịp tết thiếu nhi, sau khi tắm bằng lá Shobu, các bạn nhỏ sẽ được 2 loại bánh đặc trưng được làm từ gạo nếp là Kashiwa Mochi và Chimaki. 

Bánh Kashiwa Mochi được làm từ bột nếp mochi bọc nhân đậu đỏ và gói bằng lá sồi bên ngoài. Bánh Chimaki cũng là bánh được làm từ bột nếp tuy nhiên nó được gói bằng lá tre. Chọn 2 loại cây này vì cây sồi và cây tre tượng trưng cho sức mạnh và một cuộc sống thành công. Vì thế, người dân Nhật Bản tin rằng những chiếc bánh này sẽ mang lại điều may mắn về tài lộc cho con cháu của họ. 

Búp bê Kintaro (金太郎) và mũ sắt Kabuto (兜)

Vào ngày tết thiếu nhi Kodomo no Hi, các gia đình Nhật Bản còn trưng bày những con búp bê Kintaro (tiếng Hán: Kim Thái Lang). Đây là nhân vật một vị anh hùng thiếu nhi trong truyền thuyết Nhật Bản, nổi tiếng có sức mạnh phi thường khi còn nhỏ, tựa như mẫu hình Thánh Gióng của Việt Nam. Kintaro trong truyền thuyết đã cưỡi một con cá chép lớn, trên đầu đội mũ sắt của võ sĩ (gọi là Kabuto). Hình ảnh mũ sắt (Kabuto) và võ sĩ Kintaro là biểu tượng cho một bé trai khỏe khoắn và mạnh mẽ. 

Bài hát truyền thống về Koinobori

Nhật Bản có bài hát truyền thống trong ngày tết thiếu nhi. Giai điệu bài hát nhẹ nhàng, lời bài hát ngắn gọn, dễ thuộc nhưng thể hiện đặc sắc nét văn hóa của người Nhật.

https://www.youtube.com/watch?v=uHZZiaNt55s

Lời bài hát:
やねより　たかい　こいのぼり
おおきい　まごいは　おとうさん
ちいさい　ひごいは　こどもたち
おもしろそうに　およいでる

Tạm dịch:
Cao hơn mái nhà là Koinobori
Cá chép lớn là cha
Cá chép nhỏ là con
Chúng đang cùng nhau bơi lội tung tăng

3. Các hoạt động trong ngày tết thiếu nhi Kodomo no Hi

Với người dân nước Nhật, mỗi ngày lễ đều được chuẩn bị rất kỹ lưỡng và Tết thiếu nhi cũng không ngoại lệ. Ngày lễ ngày thường rơi vào ngày cuối cùng trong tuần lễ vàng nên các bé sẽ có nhiều thời gian vui chơi bên gia đình, chẳng hạn như gấp giấy xếp origami, gấp giấy báo để làm cờ cá chép Koinobori, mũ Kabuto, ngâm mình bằng loại hoa diên vĩ,.. 

Ngoài ra, khắp mọi nơi trên đường phố, trước mỗi nhà đều sẽ treo những chiếc đèn lồng cá chép trước cửa. Âm thanh của bài hát truyền thống Koinobori lại được cất lên, hòa vào đó tiếng cười vui, niềm hạnh phúc và háo hức của mọi đứa trẻ, mọi gia đình. 

4. Địa điểm ngắm cờ cá chép rực rỡ tại Nhật Bản

Đối với du khách hoặc những người mới đến Nhật thì đừng nên bỏ qua 3 địa điểm tổ chức lễ hội lớn của xứ sở Phù Tang này nha.

Lễ hội Tatebayashi Koinobori no Sato (館林こいのぼりの里)

Thành phố Tatebayashi thuộc tỉnh Gunma tổ chức lễ hội tết thiếu nhi nổi tiếng thế giới. Tatebayashi đã từng đạt kỷ lục Guiness về số lượng đèn lồng cá chép được trưng bày lên đến 5.000 chiếc. Mỗi năm, lồng đèn cá Koinobori sẽ được trưng bày ở năm khu vực khác nhau của Thành phố Tatebayashi: 
– Sông Tsuruuda-gawa (生田川)
– Sông Morinji-gawa (寺川)
– Công viên Tsutsujigaoka (つつじが岡)
– Kondo-numa Marsh (近藤沼)
– Công viên Tatara-numa (々良 沼)

Trang web: https://www.utyututuji.jp/world/en.html

Lễ hội Uzuma no Koinobori (うずまの鯉のぼり)

Vào dịp tết thiếu nhi hàng năm, hàng ngàn chiếc đèn lồng cá chép sẽ được tung bay trong gió tại thành phố Tochigi, tỉnh Tochigi. Sông Uzama là địa điểm tổ chức sự kiện này. Các bạn có thể vừa du ngoạn trên sông, vừa ngắm nhìn toàn bộ khung cảnh rực rỡ ấy.

Trang web: https://hanabi-tochigi.com/uzuma-koinobori/

Lễ hội tại tháp Tokyo (東京タワー)

Chẳng cần đi đâu xa, ngay tại dưới chân tháp Tokyo là 333 chiếc đèn lồng cá chép đang khoe sắc và tô điểm thêm cho nơi đây. Chuyển tiền Smiles tin rằng đây sẽ là những trải nghiệm tuyệt vời cho người nước ngoài khi đến Nhật Bản.

Chính vì những đặc trưng của văn hóa đã tạo nên sự riêng biệt của các quốc gia. Dù là Nhật hay Việt Nam thì truyền thống văn hóa đều mang những nét đẹp mà ông bà tổ tiên để lại. Tết thiếu nhi này tuy rằng được tổ chức dành cho các bé nhưng chúng ta cũng có thể trải nghiệm không khí của ngày lễ này bằng cách ngắm đèn cá koi, tự tay làm cờ cá chép hoặc ăn thử món bánh dẻo Mochi. Hãy thử đi vì chuyển tiền Smiles tin rằng bạn sẽ có thêm những kỷ niệm tuyệt vời khi đến thăm xứ sở Phù Tang.

Xem thêm bài viết liên quan:
Lễ Obon và những điều cần biết